De fundamentele vraag
‘De klassieke verzorgingsstaat verandert langzaam in een participatiesamenleving,’ waren de woorden van de kersverse koning Willem Alexander in zijn eerste troonrede op 17 september 2013. We zijn nu tien jaar verder en vastgesteld kan worden dat Nederland bruist van burgerinitiatieven en bottom-up-bewegingen. Wat de afgelopen tien jaar óók heeft opgeleverd: groeiende ongelijkheid en verscherpte maatschappelijke tegenstellingen. Anno 2023 is de conclusie dat de bestaanszekerheid verslechterd is en dat de meest kwetsbare mensen de slechtste toegang hebben tot (zorg) voorzieningen. Is de conclusie dan dat burgerinitiatieven geen zoden aan de dijk zetten? Dat is niet de vraag die telt. Al die initiatieven laten zien dat burgers begrijpen dat er veranderingen nodig zijn en dat zij hier zelf aan willen bijdragen.
De fundamentele vraag is:
Wat hebben burgerinitiatieven structureel nodig om ze tot een duurzame beweging te maken?
Nieuwe strategie
De belangrijkste les die uit tien jaar participatiesamenleving getrokken kan worden, is dat burger en overheid elkaar nodig hebben om duurzaam de sociale sprong voorwaarts te maken. Dat vraagt om eenheid, vertrouwen en samenwerking op basis van wederkerigheid, en vooral om wederzijdse verplichtingen en inspanningen, vastgelegd in een nieuw verbindend deelgenootschap, een nieuwe strategie, op basis van fundamentele waarden.
Werkconferentie NETL
Verslag van de driedaagse werkconferentie over de kracht van burgerinitiatieven
Meerdere burgerinitiatieven uit het hele land deelden hun ideeën en aanpak tijdens een driedaagse werkconferentie in 2024.
Werkconferentie
Op 5, 6 en 7 april 2024 organiseerde Nederland Zorgt voor Elkaar de werkconferentie Het Onderste Boven! Gedurende drie dagen werden burgerinitiatieven uitgelicht in hun werkwijze en doorgelicht op economische waarde en maatschappelijk belang. Burgers die zich bezighouden met burgerinitiatieven staan centraal en lichten hun kennis en ervaring toe aan de hand van de volgende drie vragen:
1. Vanuit welke noodzaak is het initiatief ontstaan?
2. Waar staan jullie nu?
3. Wat is er nodig om vitaal te blijven?
Het Onderste Boven
De vele burgerinitiatieven laten zien dat er in Nederland een grote beweging gaande is van burgers die vanuit een grote betrokkenheid de verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leefgebied. Zorgcoöperaties, energiecoöperaties, voedselcoöperaties en vele andere initiatieven getuigen daarvan. Het is de uitkomst van tien jaar participatiesamenleving. Tegelijkertijd laten de afgelopen tien jaar ook zien dat burger en overheid elkaar nodig hebben om burgerinitiatieven tot een duurzame ontwikkeling te maken.
Betrokken partijen uit de leef- én systeemwereld zitten dit weekend gelijkwaardig als burger aan tafel, om samen te werken aan een nieuw verbindend deelgenootschap, een nieuwe strategie voor een gezamenlijke sociale sprong voorwaarts.
Locatie
Netl, Leemringweg 19, 8317 RD Kraggenburg
Sfeerimpressie 5, 6, 7 april
Fotografie: Bertineke Peters en Karisha Albers