Verslag krui-tocht Midden Groningen en Oldambt, 6 en 7 juni
De Molenakker, Noordbroek
Janneke Hetebrij wil telen met aandacht voor ritme en bodem. Zij komt komt uit de zorg, was verpleegkundige en is later in het onderwijs gaan werken om mensen in de zorg op te leiden. Toen ze de Molenakker begon is ze de opleiding aan de Warmonderhof gaan volgen en heeft haar weg gevonden in het biologisch-dynamisch telen.
Janneke werkt met respect voor de seizoenen en wat de natuur te bieden heeft: licht, water, lucht en aarde. Ze mulcht, werkt met wissel- en combinatieteelt, gebruikt compost en groenbemesters, en spit alleen wanneer het echt nodig is. Haar aanpak is gericht op minimale verstoring van het bodemleven en maximaal gebruik van wat planten elkaar kunnen geven.
Ze houdt van ronde vormen in paden en structuren, en betrekt ook loopeenden in haar systeem – die houden op natuurlijke wijze de slakken onder controle. Klanten komen vaak maar eens per seizoen; het ritme van directe verkoop vraagt nog aandacht. Janneke denkt na over de toekomst van haar plek. Ze is actief in een intervisiegroep van biologische boeren en tuinders. Haar missie: mensen bewust maken van wat de aarde ons geeft – mits we haar met zorg behandelen.
De naam Molenakker komt van de molen De Noordstar in Noordbroek. In 2023 startte de grondige restauratie van deze koren- en pelmolen. Roeden en kap waren dringend aan vervanging toe; het dak lekte en draaide niet meer—waardoor ook de molen stil kwam te staan . Deze is nu volledig gerestaureerd en werd geopend door prinses Beatrix.
De Woudbloem, Woudbloem: Leanne Nobel en Wilco van der Laan
We wandelen verder, langs oude kanalen, rechte dijken en de Freylemaborg, richting Woudbloem. Daar staat een voormalige aardappelmeelfabriek, symbool van Gronings vernuft en landbouwkracht. Wat ooit economie dreef, ligt nu stil — maar de geest van de plek leeft verder. Leanne Nobel en Wilco van der Laan ontvangen ons op deze indrukwekkende locatie. Zij zijn de initiatiefnemers en organiseren culturele activiteiten, met het accent op Groninger cultuur. Vanavond is er een optreden van Bob Heidema & Free Westerhoff met 'Het onbekende credo van Ede Staal'
Wilco is natuurfotograaf en intensief verbonden met het bijzondere hoogveen-natuurgebied rondom Woudbloem. Hij organiseert ecologische excursies om samen dit waterrijke gebied in te trekken met een originele praam, die ze onlangs konden aanschaffen.
De locatie heeft een rijke geschiedenis. In 1904 werd hier een coöperatieve aardappelmeelfabriek opgericht door boeren, genaamd 'De Woudbloem'. De fabriek bood werk aan honderden mensen en vormde het hart van de gemeenschap. Hoewel de fabriek in 1968 werd gesloten, zijn enkele fabriekswoningen en andere gebouwen behouden gebleven. Het terrein is sindsdien getransformeerd tot een jachtwerf, waarbij de historische elementen bewaard zijn gebleven.
De stichting heeft een fluisterpraam waarmee mensen door het gebied kunnen trekken.
Tijdens de wintermaanden is het gebied onder water, in de zomer afwisselend droog en vochtig – het gebied voert een regelmatig natte symfonie uit. Herstel van het oorspronkelijke veengebied is een speerpunt in het ecologisch ontwerp. Wandelaars beleven een lommerrijke stilte, natte omsloten paden en vergezicht over het Woudbloemse eitje. De Scharmer Ae en Slochter Ae werken hierin samen aan waterbeheer, natuurherstel en cultuurhistorische beleving – en vormen zo een waardevol stukje vernieuwd Gronings rivierenlandschap.
Leanne vertelt over De stichting die is opgericht in 2017 met als doel het behoud en de ontwikkeling van historische boerderij Hoog Hammen. Er was een prachtig plan ontwikkeld om daar een vitale plek van te maken. Dit plan is met succes ingediend bij het fonds Toukomst, maar door de trage bureuacratische processen en de logge organisatie wilde de eigenaar van de boerderij niet langer wachten en is de boerderij verkocht aan derden. Aanvankelijk een diep frustrerende ervaring met grote machteloosheid , maar het is uiteindelijk toch de kanteling geweest naar dit bijzondere industriële erfgoed, waar dezelfde plannen nu volledig tot bloei komen. Bijzonder is nu de samenwerking met de gemeente die zich inzet om deze ontwikkeling te ondersteunen: zij hebben de praam voorgefinancierd nog voordat het Nij Begun geld er was.
7 juni
Goudvoormekaar, Winschoten
Goudvoormekaar is een coöperatieve vereniging van burgers in Oost-Groningen die werkt aan een gedeelde, duurzame woongemeenschap. Hun visie omvat levensloopbestendig wonen, waar mensen zelfstandig wonen en tegelijkertijd zorg en ondersteuning bieden aan elkaar. De woonvorm is gericht op jong en oud, met gemeenschappelijke tuinen en binnenruimtes, en stimuleert ecologisch wonen, gezonde voeding uit de moestuin en sociale verbinding.
Binnen welzijn zet Goudvoormekaar in op persoonsgerichte zorg, met aandacht voor zingeving, kunst, beweging en muziek, en ruimte voor maatwerk zonder overlast van bureaucratie ([goudvoormekaar.nl][2]). Het initiatief ontstond in 2018, met oprichting van de vereniging en diverse bijeenkomsten en masterclasses . Er is een locatie in Winschoten op het oog, mede gesteund door gemeente Oldambt, Acantus en het Nationaal Programma Groningen ([goudvoormekaar.nl][3]).
Trekker / initiator is Paul van der Veldt die voorheen een Ekoplaza-winkel had. Hij kent daardoor veel inwoners en kon daarmee een basis leggen voor de coöperatie. We spraken met hem en met medebestuurslid Ans Gruntjes.
Ze hebben 50 leden en 200 belangstellenden. Leden blijven zelfs in Winschoten wonen vanwege dit initiatief.
Na een aantal teleurstellende ervaringen bij het vinden van een geschikte locatie, lijkt er nu een locatie in overleg met de gemeente, waarvoor 8,5 miljoen nodig is.
Vanuit Goud voor Mekaar in Winschoten begonnen we onze tocht richting Finsterwolde. Ondanks dat er veel regen werd voorspeld, hebben we slechts een paar druppels gehad. Het voelde alsof we echt tussen de buien door liepen, wat het wandelen extra prettig maakte.
De route leidde ons ook door de Blauwe Stad, een interessant fenomeen; het heeft een moeilijke start gehad, maar nu zie je de huizenprijzen daar enorm stijgen. Dat maakt je wel nieuwsgierig naar de toekomst van het gebied en waar het naartoe gaat.
MFC Hardenberg, Finsterwolde
Na de Blauwe Stad vervolgden we onze weg naar Finsterwolde, waar we aankwamen bij MFC De Hardenberg. Daar kregen we uitleg over het zwembad, dat een paar jaar geleden dreigde te sluiten. Gelukkig is er een stichting opgericht die zich heeft ingezet om het zwembad te redden, met veel steun uit de gemeenschap en na enige strijd met de gemeente. Het was mooi om te zien hoe betrokken iedereen was en wat voor impact zo'n gezamenlijke inzet kan hebben.
MFC De Hardenberg in Finsterwolde kwam in 2023 in de problemen toen de gemeente Oldambt dreigde het sportcomplex te sluiten vanwege bezuinigingen. Dankzij het actiecomité “Houd de Hardenberg open” en steun vanuit omliggende dorpen, de provincie en de Tweede Kamer, werd het complex overgenomen door een vrijwilligersbestuur. De stichting heeft zich herhaaldelijk aangemeld als potentiële koper, ondanks tegenslagen, en werkt hard aan het behoud van het zwembad en de sportvoorzieningen.
Het draagvlak voor het behoud van het complex is groot, en de stichting heeft een doneeractie opgezet om het onderhoud en de verduurzaming van het gebouw te financieren. Helaas werd de stichting recent geconfronteerd met een belastingaanslag (OZB) van 21.000 euro, wat leidt tot politieke discussie over de hoogte van de heffing en de status van MFC De Hardenberg als maatschappelijke onderneming.
De stichting blijft zich inzetten voor het behoud van het complex, dat een belangrijke sociale en sportieve functie vervult in de regio.